کتاب قمارباز اثر داستایوفسکی از نشر آزرمیدخت

"قمار باز (The Gambler)" یکی از آثار جذاب و درعین‌حال ممتاز داستایوسکی و ادبیات روس به شمار می‎رود. داستایوسکی این رمان را در شرایطی خاص در سن 45 سالگی و در مدت‌زمانی کوتاه (حدود 26 روز) نوشته است؛ اما خلاقیت بی پایان و هنرمندانه او در این مدت اندک به خلق اثری جاودان انجامیده است. 

راوی رمان قمارباز، آلکسی ایوانویچ، معلم جوان سرخانه فرزندان یک ژنرال است که با آن‌ها زندگی می‎کند. ژنرال هر وقت به خارج از کشور سفر می‎کند در شهری با عنوان رولتن‎بورگ اقامت می‌کند.  ماجرا از آنجا آغاز می‎شود که شخصیت‎های رمان در انتظار رسیدن خبر مرگ پیره‎زنی هستند که قرار است میراثش به ژنرال برسد. ژنرال با این ثروت می‌خواهد دل زنی فرانسوی بنام مادام بلانش را به دست آورد. راوی در طول این اقامت‎ها در دام عشق پولینا، خواهرزن ژنرال، می‎افتد. زنی بوالهوس که به آلکسی مقداری پول قرض داده و او را سر میز قمار می‎فرستد. برد‎های اولیه کام آلکسی را شیرین می‎کند اما اندک زمانی بعد باخت‎ها و تلخ‌کامی‌ها از راه می‎رسند. 

داستایوسکی در قمارباز به جنون سیری‌ناپذیر انسان برای دست‎یابی به منافع مادی زندگی پرداخته و همچون اغلب آثارش با زبردستی شخصیت‎های چند بعدی داستانش را به لحاظ روان‌شناختی کالبدشکافی می‎کند. او به شکلی تأثیرگذار احساسات متغیر یک قمارباز را در لحظات بردوباخت ترسیم می‎کند.  زندگی در نظر داستایوفسکی همچون یک بازی قمار است که انسان در آن هست تا فقط انتخاب کنی و گردانه را بچرخانی، و اینکه «این انتخاب آیا موفقیت و پیروزی دربردارد یا خیر؟» چیزی فرای دستان قدرت بشریت است.

  در بخشی از این رمان می خوانید: 
دانستن این‌که، سود و استفاده به خودی خود چیزهای بد و کثیفی هستند مسأله دیگری است و من در این‌جا درصدد نیستم که از آن نتیجه‌ای بگیرم؛ اضافه بر این‌که من در خودم میل سرشار به بردن را حس می‌کردم. این حرص عمومی، این ناپاکی و ننگ و پول‌پرستی و طمع، وقتی که به سالن قمار وارد می‌شدم در نظر من خودمانی و عادی شده بود. در سالن قمار هیچ چیز زیباتر از این نیست که هیچ تشریفاتی وجود ندارد و می‌شود بدون ترس و با دست و دلِ باز عمل کرد. از این‌ها که بگذریم راستی به خود فریفته شدن، به چه درد می‌خورد؟ آیا این اشتغال ذهنی پست و بیهوده و از روی بی‌فکری نیست؟ آن‌چه به‌خصوص در اولین برخورد با این انبوه قماربازان، ناخوشایند به نظر می‌رسد شیوه رفتار احترام‌آمیز آن‌ها و نزاکت و ادب آن‌ها، دور میز قمار است. به همین جهت حد مشخص‌کننده دقیق وجود دارد که میان بازی به‌اصطلاح «ناپسند» و آن‌چه به مرد لایق اجازه آن داده می‌شود، فرق می‌گذارد. دو نوع قمار هست: یکی قماری که مختص جنتلمن‌هاست و دیگری قماری که مختص طبقه سوم است. این یکی پست و لئیم و درخور مردم فقیر است. این امتیاز و تفکیک در سالن قمار چه‌قدر صریح و روشن و راستی که چه‌قدر پست و زشت است!